Na de kerstmaaltijd nog even het dak op. De noordenwind maakte het net te onaangenaam om in het zonnetje te zitten, maar buiten de muren was weer van alles te zien. Als of het zo moest wezen deze kerst dag: een Bijbels tafereeltje, herders met hun kudde schapen aan de noordpoort. Diezelfde kudde had ik al eens gezien bij terugkomst, maar nooit zo rond onze compound. Op de achtergrond de groengeschilderde koepel van onze buurtmoskee. Iets verder naar rechts, aan de andere kant van de weg, onze eigen kudde wilde honden, die gezellig in het zonnetje lagen. Overdag zijn ze behoorlijk rustig maar ‘s avonds willen ze nog wel eens een blafconcert geven. Verderop, voorbij het voetbalpleintje en de tent die daar nu staat, liepen de koeien weer door de straten. Ik zet de foto erbij, maar u moet wel goed kijken om ze te zien. Als u toch goed kijkt ziet u waarschijnlijk ook wel de Ashura vlaggen dapper wapperen. Verder was het erg rustig, deze namiddag van de ook hier vrije zaterdag. Onze buren wasten de patrouillewagens, er reed weinig verkeer. Alles is rustig in Basrah.

Tafel weer aangekleed, kaarsjes weer aan, midden op de dag. Maar de mannen hadden er zin in, na een ochtendje op het terras. De kalkoen was prachtig gelukt, de beef wellington viel in de smaak, de koks waren opgelucht. Aan het eind van de maaltijd de uit Nederland meegebrachte cadeautjes rondgedeeld. Weer uitleggen dat een hyacint geen ui is en een groei-instructie er bij gegeven. Diezelfde bollen heb ik namelijk ook verdeeld over alle kantoren hier, dus nu staan overal waterflesjes omgetoverd tot hyacintenglazen. Als dank voor mijn kerst-inspanningen kreeg ik een cadeautje en een toast met drie hip-hip-hurrays. Als lokale inbreng hadden we de party ploppers. Alsof er een schot af gaat. Had zomaar gekund, het is absoluut het eerste kerstfeest waar mijn tafelheer een geladen pistool op de heup had hangen.

Een geslaagde kerstavond mochten we meemaken. De tafel gedekt zoals hier zelden voorkomt, het eten uitstekend en de stemmig goed. Dan de avond nog doorkomen. Een beladen buffet met allerlei zoetigs en hartigs. Ik vreesde dat het allemaal niet gegeten werd, maar ongemerkt verdween er toch van alles van de bordjes. De chocolademelk (met echte bittere chocola gemaakt, kom er eens om) ging er ook goed in, Vervolgens met de heel de groep Bad Santa gekeken. We willen wel kerst maar het moet niet te sentimenteel worden, dus deze film won de verkiezing. Daarna met een kleiner groepje nog iets romantisch-dramatisch gekeken via de sateliet. De Nederlandse theelichtjes waren toen al leeg gebrand. Vandaag met eerste kerstdag een heldere en aardig warme zon, dus op het terras gezeten en even gelezen en gekletst. Helaas is het niet alles feest hier. Een van onze lokale bewakers kwam om op weg naar het werk, op zijn motor.

Expat S, onze vertrekkende Legal Eagle, liet een deel van zijn spullen verschepen naar huis. Om een of andere onduidelijke reden moest daarvoor een bedrijf vanuit Baghdad komen.  Midden op de stoep werd een deel van zijn spullen overgeladen in kartonnen dozen en dicht geplakt. Straks gaan we allemaal zo weg, dan zal dat wagentje het nog druk hebben met ons. Maar nu nog eerst ons kerstdiner, dat op verzoek van een grote meerderheid halverwege de middag plaats zal vinden. U ook allemaal prettige kerstdagen met al uw geliefden!

“Waarheen je ook gaat, ga met heel je hart.”

Vanuit de woestijn wens ik jullie goede feestdagen en een hartelijk 2011.

Happy today or happy tomorrow? Dat was de vraag van de tweede kok vanmorgen. Ik maak er een gewoonte van om elke dag happy te zijn, maar dat bedoelde hij niet. Happy Christmas, daar ging het hem om. Zijn Engels is dusdanig gering, dat hij niet precies weet welk woord wat betekent, maar dat happy bij dat feest aan het eind van het jaar hoort, dat weet hij wel. De mannen zijn er druk mee. Extra handicap: onze trouwe Chef S is na vier jaar werken zonder verlof eindelijk voor een maand naar huis, in Bangladesh. Voor hem hebben we nu U, ook uit Bangladesh. Altijd gedacht dat dat kleine mensen zijn, maar zowel S als U zijn behoorlijk aan de maat. S spreekt uitstekend Engels en heeft ook wat kennis van het Arabisch. U spreekt geen Arabisch en zijn Engels schiet ernstig te kort. Met als gevolg dat hij niet altijd aan zijn medewerkers duidelijk kan maken wat hij bedoelt, zodat hij dan, als Chef Kok, zelf maar aan de slag gaat. Arme U, de eenzaamste man in deze compound, kan met niemand een gesprek voeren, zelfs niet met zijn naaste medewerkers. Taarten en toetjes is hij ook niet goed in, maar gelukkig zijn de Irakese koks daar niet onaardig in. We zullen er dus wel komen deze kerst, ondanks het feit dat de bevoorrading al tien dagen te laat is, er nog in allerijl soepkommetjes moesten komen, en de borden een allegaartje zijn. Maar de tafel is gedekt. Ik ga even in het zonnetje een boekje lezen, en vanavond aan de warme chocomel in het kader van kerstavond. 

Het najaar is overgegaan in de winter, oplettend lezertje, het zal u niet ontgaan zijn. Tijd voor een nieuw vestje dus. Het model is wat slanker dan het oude, en de kleur is zand. Erg passend in deze omgeving. Met bijpassende helm in dezelfde kleur. Gegarandeerd schotvast tot weet ik veel welk kaliber. Ik had helm en vest in modieus zwart, maar na mijn R&R is die ingenomen door iemand anders, die er meer recht op had. Gelukkig is het hier rustig, dus nodig had ik hem nog niet. Maar toch tijd voor een nieuw setje. Dat is minder eenvoudig dan het lijkt, we kunnen hier alles knap ingewikkeld maken als we dat willen, en soms willen we dat kennelijk. Ik moest dus gelijk maar even tekenen voor deze set en de vorige die ik niet meer heb. Ik tekende ook voor een set die ik een week in bezit had en nooit droeg in Bagdad. Gelijk maar een mailtje naar Bagdad om dat te regelen, want een en ander is niet goedkoop, voor je het weet krijg je een rekening van een half maandsalaris. Degene die me de nieuwe set uitgaf wilde ook niet erg geloven dat ik geen setje meer had want vorige maand is hier nog de hele inventaris opgemaakt. Of hij even mocht zoeken in mijn kamer? Natuurlijk, dat mocht, maar ik heb die helm echt niet over het hoofd gezien. Groot vraagteken boven zijn hoofd, en zijn Engels is ongeveer net zo goed als mijn Arabisch dus echt duidelijker kon ik het voor hem niet maken. Benieuwd wat er nog van komt, maar ik heb tenminste weer een PPD.

Zo zie je ze, zo zie je ze niet meer. De afdeling legal presteerde kennelijk niet zoals men (wie ook maar) verwachtte. Volgens mij deden ze alles dat werd gevraagd, werd er getraind en geschreven en gedaan. Maar het vertrek van de Nationale SME, die ergens in Indonesië iets leuks gaat doen, leidde er toe dat er op de aanwezigheid van buitenlandse Legal Eagles geen prijs meer wordt gesteld. Dus binnenkort pakt een aantal mensen zijn koffers om naar andere oorden te gaan. SME S is druk bezig om ervoor te zorgen dat hij volgende week alles heeft ingepakt. Hij verwacht door te kunnen gaan naar een project in Afghanistan, waar een Nederlands fonds hem ter plekke in Euro's betaalt. Schijnt fiscaal gunstig voor hem te kunnen uitpakken. En als dat niet lukt, denkt hij nog een kans te maken op een leuk project in Jamaica. De lokale medewerkers gaan door. We hebben zelfs sinds eergisteren een nieuwe lokale Senior Regional Advisor. Ze blijven van alles produceren, dat niet meer vertaald zal worden. Mij benieuwen of we nog enig zicht hebben op wat dat dan allemaal is. Maar wel geheel in lijn met de opzet van dit traject. De eigen bevolking de verantwoordelijkheid geven, nadat ze getraind zijn in alles wat we kunnen bedenken om ze te trainen. Dus goed nieuws bij voor sommigen slecht nieuws. Weer een spannende ontwikkeling.

Mijn experiment met de mint mag geslaagd heten. De drie stekjes ontaardden in twee aangeslagen takjes. Bij terugkomst even kijken hoe ze er bij stonden en zie: een flink aantal nieuwe scheuten. Ik zei het al: mint woekert. Zelfs hier kan het overleven. Het staat in een bak gelukkig, dicht bij de keuken.  We kunnen dus straks, als er wat meer van is, echte Irakese thee met verse munt drinken. Rond de kerst verwacht ik dat er wel genoeg zal zijn voor een eerste glaasje. Laat ik in ieder geval iets blijvends achter in Irak, met een beetje geluk heb ik zelfs iets tot bloei laten komen. Een collega van down under is dezelfde gedachte toegedaan kennelijk, er staan overal potten met zaadjes die ooit moeten ontspringen in wat een boom zou kunnen worden. En de koks stoppen uien in de bakken naast de mint. Straks bloeit hier nog eens wat, buiten de oleander. Je moet tevreden zijn met de kleine dingen.

Gelukt, oplettend lezertje. Mijn oproep hier is uitgemond in een fraaie kaart uit Haarlem, met volop vlinders, die op me lag te wachten bij terugkomst. Samen met de geboortekaartjes die op de mat lagen bij thuiskomst wordt het al wat op mijn wandje. Er kan nog meer bij, dus hup! Dank uiteraard ook aan de vriendelijke zender M, die er voor zorgde dat ik weer iets meer behang heb. Uiteraard met vlinders, want zij zorgt ook altijd voor het snel op naam brengen van het vliegend gedierte dat ik aantref. De stand tot nu toe: Haarlem 1 (100%), Groningen 1 (100%), Den helder ), waarvan 1 wel in Irak geweest is, en een terug gestuurd naar de verzender, de rest kwam niet aan. Kaatsheuvel 4 van de 8 maakt 50%, maar er kunnen er nog een paar aankomen. De afbeelding maakt niet uit, rozenkransen, zonnebloemen, daar kan het niet aan liggen dus. Het bestelde boek, bedoeld als cadeautje, is er inmiddels ook. Net even te laat voor het vorig verlof, maar wat in een goed vast zit verzuurt niet. Voor wie het nog eens wil proberen: Linda Rose Smit, RTI #004, APO AE 09374, Verenigde Staten.

Een bericht op internet, oplettend lezertje, op verschillende sites te lezen. Er zijn bewegingen om Irak een islamitische staat te maken. Kapsalons werden gedrongen tijdens Ashura dicht te gaan. Er worden kledingregels opgesteld voor de studenten. Dat is het nu niet en ook nooit geweest. Irak is lang geen Iran. Voor u nieuws uit de verte. Voor ons hier merkbaar en zeker voor onze collega’s. Als de ontwikkelingen zo door gaan, de fundamentalisten het voor het zeggen krijgen hier in Irak, dan ziet het er somber uit. Al-Sadr doet er alles aan om een gerespecteerd politicus te worden, na zijn carrière als opstandelingen leider in de jaren die achter ons liggen. Hij doet het zo slim dat hij aanhang wint. Maar niet alleen zijn aanhang roept om fundamentalistisch gedrag. Een collega meldde mij de discussie die zij had met een vrouwelijk provinciaal raadslid, die kritiek had op de kleding van de vrouwelijke studenten hier. Sommigen kwamen zonder hoofddoek, in strakke spijkerbroek of doorschijnende topjes (doorschijnen zoals je dat bij ons met zomerkleding meemaakt.) naar de universiteit. Collega N had als reactie tegen dat raadslid: als de moeders die studentes daarbij aanmoedigen, en hun vaders hen zo naar de universiteit brengen met de auto, dan gaat het verder niemand aan. Diezelfde collega is overigens altijd uiterst keurig gekleed, compleet met hoofddoek en rok tot de schoenen. Maar zij vindt: we hebben er nooit moeilijk over gedaan, het is aan ieder zelf de keuze welk en hoe hij of zij het geloof willen beleven, dat gaat de staat niets aan. Nog is zij een meerderheid, maar een minderheid kan het een meerderheid behoorlijk lastig maken. Dat is hier ook al vertoond. Collega W draagt de laatste weken steeds kortere rokken. Van het type dat bij ons een aantal jarengeleden ook in de mode was, winterrokken tot de kuit. Ze zou er bij ons geen gek figuur mee slaan, haar hoofddoek draagt ze zeer losjes, met flink wat zichtbaar haar. Ze gaat zover ze kan gaan hier op kantoor. Bij de PSD-ers werkt een jonge vrouw die geen hoofddoek draagt en verder ook aan de mode meedoet. Vandaag zag ik haar in een paarse trui met paarse enkellaarsjes en een zwarte rok met punten. Zouden deze vrouwen, inclusief collega N die kiest voro haar bedekkende kleding, in de toekomst die vrijheid houden of uit kunnen breiden, of gaan de kwezels het winnen? Collega A.A., een oudere man, had een verse snee op zijn kale schedel, na Ashura, teken dat hij mee had gedaan aan het rouwritueel waarbij bloed vloeit. Collega N liet er wat lacherig foto’s van zien. Ook hij liep mee in een rouwstoet, een heel grote van volgens hem kilometers lang. Mannen en vrouwen. Zich verwonden deed hij niet, evenmin als zijn allen afgestudeerde broers. Hoe lang kunnen zij dit nog volhouden, hoever krijgen hun kinderen nog vrijheid voor zichzelf te kiezen wat ze doen, wat ze dragen en hoe ze zich gedragen? Vandaag zou Maliki zijn ministers bekend maken, ik heb er nog niets over gelezen. Benieuwd hoeveel invloed de fundamentalisten weer krijgen in dit land. En hoe we de prille beginselen van een democratie overeind gaan houden.