Inmiddels ben ik al weer thuis, oplettend lezertje, maar nog niet uitverteld. Wel uitgeteld. Na acht intensieve dagen is het einde van zo’n oefening, de Endex, eerder dan je verwacht en vrij abrupt. 12.00 Uur waren alle opdrachten uitgevoerd en konden we de computers afsluiten, alle plattegronden en flip-overs van de muur halen en onze spullen bij elkaar zoeken. Nog even een kort afscheid waarbij de plaatsvervangend exdir (de plaatsvervangend baas oefening denk ik) warme woorden sprak over onze inzet. We kregen ook een token, een munt met allerlei info over deze oefening. Ze worden overal door generaals uitgedeeld, ik heb ze veel zien liggen bij militairen op de schoorsteenmantel of burgers in Irak, maar nu heb ik er dan zelf ook een. Terwijl ik dit typ luister ik nog eens naar een journaal uit Tytan, het veelgeplaagde land waar ik acht dagen gouverneur mocht zijn. Ik zal ze missen die Tytanen, de militairen en burgers die mee deden, mee speelden en ondersteunden. Hopelijk mag ik volgens jaar weer mee spelen. Ik wil nog zo’n munt.

Een soort hogedrukpan is het, oplettend lezertje, zo’n oefening. Allereerst voor de militairen die heel wat te verstouwen krijgen. In iets meer dan een week moeten zij reageren op allerlei uitdagingen in een ver vreemd land vol ellende. Iedereen wil iets van ze, en de politici zeker. Met alles krijgen ze te maken: verzoeken om hulp, voedsel, militaire- en veiligheidsondersteuning, baby’s die worden geboren, auto-ongevallen, incidenten met gewapende opstandelingen, corruptie: je kunt het zo gek niet bedenken of het komt voorbij in zo’n week. In een veel hogere dichtheid dan in het werkelijk leven, vonden wij. De voormalig burgemeester die met mij allerlei hotemetoten vorm gaf en ik, vonden het af en toe te veel van het goede en lieten wel eens wat vallen, na overleg. Het moet natuurlik nog wel ergens op lijken en in het echte leven ga je niet bellen op hoge toon met iemand die je een paar uur daarna in een vergadering zult ontmoeten. Zijn wij na deze oefening al uitgeteld, voor de getrainden moet het helemaal erg geweest zijn. Hingen sommige rollenspellen ’s avonds vrolijk aan de bar, kreeg ik nog mailtjes en telefoontjes van trainingsaudience met info en verzoeken, laat op de avond. Even het bureau leeg maken voor de volgende dag vermoed ik en een lijstje to do af strepen. En zoals overal en altijd: er zijn altijd mensen waar je meer met hebt dan anderen, waar direct wederzijdse sympathie mee is, waarmee je een kaartje uitruilt of een email-adres. Een boek heb ik zelfs te leen gekregen, en een belofte gedaan om een stukje te schrijven. Mensen die ik hoop ooit nog eens te ontmoeten, ergens tussen hier en daar. Geen vrienden nog, maar wie weet wat er nog komt.

Nooit zo veel persconferenties gegeven of op televisie geweest in zo’n korte tijd als afgelopen week, oplettend lezertje. Bijna dagelijks kwam ik voorbij, meestal als gouverneur. Er werden al weddenschappen afgesloten over wat ik nu weer op mijn hoofd zou hebben. Dat de journaals die hier elke avond werden gemaakt en door ons ’s morgens bij de eerste briefing werden bekeken, door velen werden gewaardeerd en gevolgd bleek uit het feit dat ik tijdens het eten vaak werd herkend: He, u bent de gouverneur van Haraerge! Dat was dan geen oplettend lezertje, maar een oplettend kijkertje. Wereldberoemd in De Harskamp zeg maar. Die journaals en radiobulletins zijn een kunst op zich. Echte journalisten doen daar echt werk voor, en het hoort en ziet er uit als Channel 4 News of de BBC. De beelden worden gericht bij elkaar gezocht. Met youtube is dat tegenwoordig makkelijk te doen. Het gaf ons een beeld van de wereld in Tytan die wij probeerden na te spelen op bepaald niveau. In de oefening ging het om imaginaire rampen en ellende, maar de beelden gaven de rauwe werkelijkheid weer, en daarmee het besef waarvoor dit werd gedaan. Voor veel NGO’s dagelijkse kost, maar voor anderen een goede reminder.

Er loopt hier van alles rond, oplettend lezertje. Veel Nederlanders natuurlijk, want we zijn in Nederland. Duitsers ook, want ons beider legers oefenen gezamenlijk. Maar ook allerlei hulporganisaties hebben mensen gestuurd om mee te oefenen of mee te oefenen, net hoe je het bekijkt. Dus Oostenrijkers, Italianen, Britten en Amerikanen, bij de militairen zelf een verdwaalde Soedanees of Amerikaan. Voertaal Engels, maar in alle accenten die denkbaar zijn. Ieder met zijn eigenaardigheden, en dan niet alleen qua nationaliteit. Dat gaat uitstekend, inderdaad. Iedereen is met dezelfde oefening bezig, iedereen wil het zo goed mogelijk laten verlopen en wil resultaat zien. Dus lukt dat wonderwel. Waar ik hier donderdag blanco binnenkwam en louter vreemden ontmoette, heb ik nu weer heel veel mensen ontmoet en leren kenen. Eigenlijk net als in het echte leven dus.

We lopen hier nu al een paar dagen rond, oplettend lezertje, en raken steeds meer thuis. Verder dan de messroom komen we weliswaar niet, maar we zien wel wie er hier allemaal zijn. Aan de vlekken zien we dat. Die kleine groene zijn onze Duitse vrienden met wie deze oefening gezamenlijk wordt gehouden. Dan zijn er af en toe de grijze pixelvlekken die ik ken uit Irak, de NAVO-bondgenoten uit de VS.  Dan zijn er nog de wat gelere ook kleine vlekken van de incidentele Italiaan die hier rondloopt. De vlekken van de Soedanezen die we hier zagen heb ik niet kunnen onderscheiden. Dan heb je nog de Fransen. Hun vlekken lijken op de onze, maar zij hebben meer zwart. De mooiste vlekkenpakken hebben wij natuurlijk zelf, dat begrijpt u. Of het helpt die camouflage? Geen idee, ondanks alle bomen hier. Maar in de sneeuw van de afgelopen nacht vallen al die vlekken in ieder geval vrolijk op.

Vandaag was ik gouverneur, oplettend lezertje, van een niet bestaande provincie in een niet bestaand land. ’s Middags een bespreking met een collega gouverneur samen, om met die buitenlanders te praten over een veiligheidscommissie die moet worden opgezet. Met een prachtige hoofdtooi voor herkenbaarheid, en om me te onderscheiden van de commissioner die ik ook speel. Daarna een interview met het landelijke televisienieuws. De uitzending moet ergens door iemand te zien zijn geweest, maar het avondjournaal ging niet door. Jammer, want die journaals zijn levensecht, met een mix van opnames hier en beelden vanuit het werkgebied, of iets wat er sterk op lijkt. Zo komt de moeilijke situatie waarin wij allen in dit niet bestaande land verkeren op het netvlies. Voedselrellen, opstootjes, moeilijke infrastructuur: het komt allemaal voorbij. Het weer voor vandaag: kustgebieden 36 graden, in de bergen 25!

Ik zou ook nog een boos telefoontje plegen, maar verbindingsproblemen staken daar een stokje voor. Hopelijk zijn die morgen opgelost, want zo word ik natuurlijk steeds bozer! En dat is niet goed voor de internationale verhoudingen.

Straks nog even skypen met onze collega’s in het Duitse hoofdkwartier en nog een afzakkertje aan de bar. Het hotelzwembad heb ik nog steeds niet gezien.

De dag is nog niet voorbij, maar moe ben ik al wel, oplettend lezertje. Een opstartdag. De rollenspellen beginnen pas vanaf morgen voorzichtig. Maar goed ook. Om half acht vertrok de bus naar de Harskramp na het ontbijt. Om acht uur eigen stoel mee en naar de eerste briefing van de dag. Afkortingen, daar zijn ze goed in, en kleurtjes. Daarna proberen in het systeem in te loggen, voor de info en voor het intranet. Het lukte, na veel proberen. Dat neemt niet weg dat je er toch zo maar weer uit kunt liggen. Overal hier lopen bossen verbindingskabels, die voor deze oefening tijdelijk zijn aangebracht, net als bij een echte inzet en serverruimtes gecreeerd. Dan kan er licht een snoertje ergens uitgetrokken worden in de drukte. Maar na een hele dag proberen zijn de belangrijkste zaken werkend. Halverwege de dag kwamen de laatste drie van ons gezelschap aan. En verder veel kennisgemaakt met andere deelnemers, burger en militair. Het systeem doorgesproken met de coordinator. Eten in het restaurant, theedrinken in de recreatiezaal, en zien wat we nog missen. In het dorp zijn een supermarkt en wat algemene winkeltjes. Nu hebben we zo ongeveer wel alles in huis om het ons overdag en ’s avonds aangenaam te maken. Want het werk is nog niet voorbij: om half negen komen we bij elkaar om nog een keer door te spreken wat we morgen kunnen verwachten Dan moeten we onze rollen vorm gaan geven, met bijpassende herkenbare outfit. Het duizelt me af en toe, want dat coördineren wordt serieus overmorgen. Er valt nog veel te leren.

Het gaat dus zo, oplettend lezertje: je wordt gebeld op een zondagmorgen. Er is iemand uitgevallen, ligt met een spinnenbeet opgelopen in Darfur in een ziekenhuis in Nairobi. Kan niet meedoen aan een oefening. Of ik wel kan? Natuurlijk kan ik. Na drie maanden Nederland heb ik wel weer behoefte aan een frisse uitdaging, even de grijze massa weer op volle toeren. Dus kwam er kort voor het weekend een hele partij info, op papier en op CD. Een rollenspel, een land dat niet bestaat, het hele gebied en alle buurlanden er omheen. Een oefening van allerlei legeronderdelen overal vandaan. Dus nu zit ik op de Veluwe in een hotel, heb er tientallen afkortingen bij geleerd, een korte inleiding gekregen in het reilen en zeilen en een doorkijkje naar de problemen die we kunnen verwachten, is mijn rol nu al iets uitgebreid tot naast het rollenspel ons celletje managen na vrijdag, hebben we kennis gemaakt met een aantal collega’s en heb ik begrepen dat er niet tientallen, zoals ik dacht, maar vele honderden mensen meedoen aan deze oefening.

Regelmatig vraag ik mij af in mijn leven: hoe ben ik hier nu weer terecht gekomen. Dit is weer zo’n moment.

Meedoen aan Operatie Quick Sword. Vandaag alleen nog het hotel gezien, maar morgen echt naar de Harskamp. Om half acht staat het transport klaar (ja, dat heet nu ook geen bus meer) en vanaf daar heb ik ook geen idee. Maar het wordt vast heel leuk.