Een hele stapel papier ligt ‘s morgens naast mijn laptop, alle script zijn klaar. Nog even maak ik een schema om te noteren wat wanneer en hoe moet gebeuren. Goed om dat te doen, want dan komen ook de kleine foutjes nog naar voren, waar een datum is blijven staan, of een tijd conflicteert. Dan nog een keer alles na lopen, op volgorde leggen, al het materiaal opslaan op de stick. Alle lege bekertjes weg, het papier sorteren, de laptop dicht. In een veel kleiner gezelschap dan maandag wordt de week afgerond. Handen worden geschud, met soms een: tot over twee weken, soms een: tot volgend jaar. Ik rijd de stad uit, leeg thuis mijn koffer en kleed me om.
’s Avonds een sponsorbijeenkomst in Kunsthal 45. Het gewone leven neemt weer even de overhand.

De laatste hele werkdag, er vallen zoals gebruikelijk gaten in de zaal bij de ochtendbijeenkomst. De eerste scripters van onze kamer vertrekken weer. Na het scripten voor het commandogedeelte van de oefening werd me ook gevraagd iets te maken voor twee echte burgemeesters tijdens de fysieke oefening (kinetics) in Noorwegen. Op zich is dat niet heel moeilijk: denk je maar in dat er ineens “vriendelijke” troepen aan de rand van je dorp staan, wat doe je dan? Maar om het echt af te maken, moeten datum, tijd en plaats duidelijk worden, en wat is daar dan in dat dorp, volgens de oefening, en wat niet? Wie gaat het uitvoeren, als wij er niet bij zijn? Om al die gegevens duidelijk te krijgen, moet je verschillende afdelingen, dus verschillende mensen spreken. Die nooit, echt nooit aan hun tafeltjes zitten als jij ze zoekt. Ik kon dan wel niet roeien deze week, het traplopen maakt dat meer dan goed. Dan, als heel het script compleet is, moet het ingevoerd worden, maar daar was ik niet voor bevoegd, want daar was ik niet voor gevraagd. Dus weer even bij iemand langs, ingevoerd, te weinig bevoegdheid, weer even langs bij iemand. Uiteindelijk is het gelukt en staat alles er in. Toevallig is het donderdag prachtig droog en zonnig weer, een klein groepje besluit na werktijd (half acht) nog even de stad in te gaan. We lopen door de schone straten, langs de historische gebouwen, met gevelstenen 1947. Munster lag plat na de oorlog. Onder de bogen genieten we van de lome nazomeravond, de ondergaande zon, de stadsbussen in kleuren en maten, het bier en de Apfelschoerle. Daarna nog een ijsje en dan naar de kazerne. Met de bedoeling het niet te laat te maken nog even een afzakkertje in de bar.
Maar hier lopen zoveel mensen rond die uitgezonden zijn geweest, dat het gesprek nooit lang oppervlakkig blijft. De actuele situatie raakt aan hun verleden. De gesprekken gaan ergens over, en soms vallen we allemaal even stil. Dan weten we allemaal: het gaat ergens over, wat we hier met elkaar doen. Militairen besluiten niet of er ingegrepen gaat worden of niet, of er geweld gebruikt gaat worden of niet, dat doet de politiek. Maar als ze dan gestuurd worden, dan willen ze ook het allerbeste leveren wat ze kunnen.

Een vertrouwde maaltijd vandaag: Blauwe hap. Ik wist niet dat ze dat bij het leger ook deden, maar kennelijk is dat een van de leuke bijverschijnselen van paars. Na de avond uit gisteren, vandaag alweer vroeg aan het werk. We creëren injects bij het leven. Vandaag zelf niets nieuws geproduceerd, maar alles op een rijtje gezet, gecheckt en nog eens gecheckt, aangevuld, gecorrigeerd en op proposal gezet. Nu maar zien of het allemaal overeind blijft. Daarna begonnen met printen. We zijn er namelijk niet van overtuigd dat de verhuizing naar midden Duitsland in september zonder internetproblemen gaat. Dus morgen ook nog eens alles op een stickje, dan weten we zeker dat we altijd in de weer kunnen. Ondertussen groeit mijn aantal rollen, want iedereen kan nog wel een speler gebruiken. Dus behalve premier van een opstandige staat ben ik aartsbisschop, burgemeester een keer of vier, een ongeruste weet ik veel, een moeder in paniek en wie weet wat er nog meer komt. Dat wordt straks een koffer vol spullen om dat allemaal geloofwaardig en onderscheidend vorm te geven. Als er wat ruimte over is neem ik ook nog een kussen mee, want ik heb hier een heel dik, hard kussen waar ik pijn in mijn nek van krijg. Iedere twee uur wakker houd je makkelijk vier nachten vol, maar volgende keer twee weken weg: ik neem maatregelen.

De jaarlijkse BBQ en muziekavond is ook van start gegaan. We hebben even rond gekeken, even wat gedronken, en ik hield het voor negenen voor gezien. Gezien het geluidsvolume denk ik dat veel co-werkers dat ook deden. Na een drukke dag nog een bak herrie is te veel gevraagd. Bovendien vraagt het wereldnieuws aandacht na twee internetloze dagen. Dus ik ga nog even bijlezen. Niet dat ik vrolijk word van de berichten.

Het systeem is eigen en weer even ingewerkt, dus een volle dag schrijven en bespreken zonder technische hindernissen. Zelfs het internet op mijn kamer is geregeld, dus kan ik weer mails ontvangen. Wifi is het niet, dus de smartphone is hier minder smart. De Duitse privacy- en verantwoordelijkheid-regelgeving rond wifi zijn dermate streng dat men er niet van houdt wifi te delen, ook niet bij mensen thuis. Ondertussen verkopen Duitse bedrijven informatie aan NSA, dus wellicht een terechte angst.
De laatste deelnemers arriveerden vandaag, sommigen gepland, anderen na een vertraagde trein en een gemist vliegtuig. Het gezamenlijk etentje is vandaag, en met een grote groep zitten we na een dag hard werken in een typisch Westfaalse eetgelegenheid, waar we als laatsten vertrekken.
Het moment van de dag was de middagbriefing om kwart voor zeven. Vandaag, 19 augustus in 2003, was er een aanval op een VN compound in Bagdad, met meer dan twintig slachtoffers. Vandaag is uitgeroepen tot de dag van de humanitaire hulpverlener. De Mel/Mil leider gaf er aandacht aan en lepelde wat aantallen op van vorig en dit jaar. Hulpverleners die omkomen bij het verlenen van hulp. Die uit Gaza en Zuid-Soedan zijn al meegeteld. De afgelopen jaren zijn de verliezen hoog.
Er werd een minuut stilte gevraagd, die in deze zaal, waar zo velen werden uitgezonden, en ook velen vrienden en collega’s achterlieten, de stilte groot en intens was, en de minuut langer dan zestig seconden. Hier geen plichtmatige stilte voor de bühne, hier had iedereen zijn eigen gedachten en herinneringen.
Om te zorgen dat die niet aangroeien, zijn oefeningen als deze bedacht, bij interventies waarin we proberen de wereld leefbaar te houden. Met wisselend resultaat.

Al bijna routine: maandagochtend auto inpakken, cash opnemen, tank vol benzine en gaan. Geen verkeer van betekenis op mijn noordelijke route brengt twintig minuten winst, dus ruim op tijd parkeer ik voor de Prins Claus kazerne in Munster. Melden bij de helpdesk, inlogcodes updaten en nu ook een kamer op de kazerne met internetverbinding aangevraagd. Dat zou er toe moeten leiden dat wij op onze tv-loze kamers toegang hebben tot de wereld, het nieuws, de radio, leven. Helaas: “de ethernet kabel is niet aangesloten, of de andere kant reageert niet” zegt mijn Mac. Dat laatste dus, die kabel zit er heus wel in. De buurman komt kijken en weet ook geen oplossing. Het gebouw afgezocht naar de man die er wel iets mee kan, maar die kamer is leeg. In de messroom zit hij ook niet. Terug naar de kamer dan maar, na een dag zonder nieuws ook een avond zonder nieuws, terwijl het overal op de wereld kritisch wordt. Gelukkig word ik bijgepraat: Oekraïne is nog in toom, de Koerden hebben de dam veroverd en maken vorderingen in Mosul, verder is het nog overal een puinhoop. Na deze wereld update zijn vraag: u komt hier zeker om te scripten? Ja, al die politiek bewuste figuren moeten wel die burgers zijn die speciaal voor hun expertise op allerlei civiele vlakken zijn ingevlogen voor deze oefening. Mijn bijprater verlaat binnenkort de dienst. Na al zijn uitzendingen naar Afrika en Midden-Oosten had hij kort geleden het idee dat het ook rustig was overal. Die mening vind je hier nu nergens. Het is een puinhoop, het is kritisch, het is achteruit gegaan de afgelopen maanden. De rol van het Westen daarin heb ik nog door niemand hier als goed horen bestempelen. Dit zijn immers de mannen die de boots-on-the ground zijn, degenen die hun kameraden in een kist terug zien vliegen, degenen die de bermbom tegenkomen. Ondertussen slaat in onze Tweede Kamer de SGP oorlogszuchtige taal uit en vraagt om actief ingrijpen, wil dat we de VS ondersteunen, aanpakken. Want we leren niet van het verleden, ook al ligt het vlak achter ons.

Er zijn geen gekke dingen naar voren gekomen bij screening wethouders Den Helder, volgens recente berichten.

Ik heb me altijd verwonderd over het feit dat je tot nu toe zonder screening benoemd kon worden. Dacht dat er met screening voorkomen kon worden dat mensen met een ongeschikt verleden de stap konden zetten. Dat blijkt mee te vallen, als u het mij vraagt.

De wethoudersploeg is gescreend op VOG en BKR en gewogen en niet te licht bevonden op die punten.

Je vraagt je dan af aan welk profiel je tegenwoordig moet voldoen in Den Helder om toe te kunnen treden tot het lokaal bestuur. Althans, ik heb me dat herhaaldelijk afgevraagd de afgelopen maanden. Ik zal een poging wagen.

Je moet in ieder geval geen incassoprocedures hebben of anderszins mensen aanwijsbaar geld schuldig zijn, daar is die BKR voor. Af en toe een barrekening wat laat voldoen, of een lidmaatschap: dat kun je altijd oplossen, leerden we in het verleden.

De VOG trekt alleen na of je niet in criminele zaken betrokken bent (geweest) die bekend zijn bij justitie.

Wat mag wel?

Je mag nog niet zo lang geleden een Twitter account hebben opgestart onder een valse naam, die van een krant bijvoorbeeld, en daarbij valse beschuldigingen hebben geuit aan het adres van je plaatselijke stadsbestuurders, je collega’s.

Je kunt lid zijn van een fractie die zo groot is dat ze drie wethouders levert, waar jij er niet een van bent.

Je moeder kan actief lid zijn van de partij waar jij voor gevraagd wordt te acteren. Commissielid bijvoorbeeld, met de kans door te stromen als er iets onverhoeds gebeurt.

Je kunt kandidaat wethouder zijn geweest in eerdere formatierondes die niet positief afliepen voor de partij die je nomineerde. Daarna kun je zelf gaan formeren om er voor te zorgen dat je in ieder geval nu wel wethouder wordt. Als dat betekent dat je er voor moet zorgen dat een van de beoogde coalitiepartners scheurt, dan is dat geen probleem.

Je kunt als belangrijkste resultaat na acht jaar wethouderschap op je successenlijstje hebben staan dat je er voor hebt gezorgd dat circusdieren niet anders mogen zijn dan boerderijdieren. Voor die dieren is werken in een circus wel acceptabel kennelijk, maar voor een in gevangenschap geboren leeuw niet. Dat dit geen probleem is in je nieuwe gemeente doet er niet toe: jij maakt het er gewoon van, ook als het niet je portefeuille is.

Je moet bereid zijn je eigen partij op te geven en voor een andere partij wethouder worden (of zou je gewoon nog steeds actief mogen zijn voor een andere patij dan waar je lid van bent, zoals de afgelopen vier jaar in de raad bleek?). Dat die partij een ander signatuur heeft dan die waar je vandaan komt moet geen enkel probleem zijn; ambitie en je eigen carrière zijn belangrijker dan principes. Principes en politieke uitgangspunten doen er weinig toe als je vooruit wilt in de wereld.

Je moet geen baan hebben. Je werkgever heeft je naar huis gestuurd. Volgens sommigen na vele jaren trouwe dienst vanwege overcompleet.

Als je jezelf ongeschikt vindt voor de functie van wethouder, pas je ook nog steeds in Den Helder, vooral als je ten tijde van de formatie toevallig zonder werk zit.

Als je invullen van declaratiebonnen bureaucratie vindt, ben je ook erg geschikt om in het huidige stadsbestuur plaats te nemen. Een bonnetjesaffaire hebben we al gehad. Dat je van nu af aan alles moet verantwoorden, dat al je declaraties met bonnen moeten worden aangetoond en ieder dat zal kunnen inzien, per half jaar: een goede leerschool om iets bij te leren dat je in je vorige betrekking niet interesseerde.

Wat ook helpt: terug komen op eerder genomen besluiten. Maakt niet uit of de vorige raad in een democratisch proces iets besloot: je draait het gewoon terug.

Als je je minachtend uitlaat over hogere overheden pas je ook nog steeds in het profiel. Nog voor je je functie start kun je je gerust geringschattend uitlaten over ervaren bestuurders met jaren ervaring. Hun geblaf ken je wel en het interesseert je niet wat ze denken. Dat je na je benoeming gelijk roept dat je uiteraard respect hebt voor hun beslissingen, geeft je ruggengraat aan.

Je laat je partner achter in je vorige stad, wordt actief op Twitter om te laten zien hoe geweldig het is in Den Helder, roept iets ongefundeerds over je voorgangers en hun eetgedrag, wat je na een dag weer moet terugtrekken via de krant.

Je draagt je overhemd net even een knoopje te los en gaat ambitieus, ijdel en niet integer te werk. Jij bent voorlopig onder de pannen, en als je langer dan drie maanden vol houdt krijg je vanzelf wachtgeld als het toch, onverhoopt, maar voor velen niet onverwacht, fout mocht lopen.

Bovenal: je kunt buiten het openbare coalitieprogramma nog van alles afspreken dat de openbaarheid niet haalt. Nieuwe politiek hoeft immers, zo zien we hierboven, helemaal niet in te houden dat je open, eerlijk, betrouwbaar en integer bent. Je moet vooral goed kunnen draaien.

En wanneer het dan toch fout loopt, na al die zorgvuldige voorbereidingen, kun je altijd zeggen dat het ligt aan Den Helder, want daar waren ze zo dom om er in te trappen.