Als het fout loopt in Egypte en de buurlanden, als demonstraties groeien en uit de hand lopen, als er gewonden en doden vallen, dan komen de veldhospitalen in werking. In moskeeën, in een kerk, op straat. In november waren er op een gegeven moment zo’n vijftien stuks actief op het Tahrirplein. Open en bloot, zonder welke dekking ook maar, deden ze hun werk.

Er is een organisatie die begint, via Facebook en Twitter komen er oproepen. Jonge studenten komen vaak als eerste en strijken neer waar de nood het hoogst is op dat moment. Oudere artsen melden zich aan. Soms tandartsen, psychiaters. Vaak moeten ze uren rijden om een dagje dienst te doen. Het is zwaar, het is hard, het is gevaarlijk. De artsen zijn herkenbaar aan witte jas en stethoscoop om de hals, als ze boffen hebben ze een gasmasker, als ze boffen wordt er niet op ze geschoten. Soms boffen ze niet en worden ze geraakt, gewond, gedood.

De jassen werden ook gebruikt door de runners, de jonge mannen die met nieuwe medicijnen langs die veldhospitalen gingen, in de hoop dat ze makkelijker doorgang hadden, en minder risico liepen. Vaak werkte dat, soms ook niet. Een witte jas is dus in die demonstraties een kledingstuk met een bijzondere betekenis, een kledingstuk dat met trots, soms in wanhoop, en in afnemende gradaties wit gedragen wordt naarmate de opstand langer duurt. De beelden op televisie en YouTube, velen van ons proberen er niet naar te kijken, te bloederig, te hard, te veel de rauwe werkelijkheid.

En hier in Nederland wordt zo’n witte jas ook wel eens gedragen door een medewerker van Eyeworks die in het VUMC de spoedeisende hulp post filmt…. want we willen natuurlijk af en toe best bloed zien.

Henk Zijm

“If there is any substitute for love, it’s memory. To memorize then, is to restore intimacy.”

Joseph Brodsky

Hierboven had ook iets andes kunnen staan, oplettend lezertje. “Dom”, zou een titel hebben kunnen zijn. “Voetbal” was een mogelijkheid geweest. “Muur”, ook een woord dat ik had kunnen gebruiken. 1 Februari een vreselijk incident met 72 doden na afloop van een voetbalwedstrijd in Egypte. De volgende dag de hele dag Egypte in het nieuws. Iedere radioshow of reportage had er iets over te melden, en ieder half uur een update. Ongekend, ik twitterde het volgende: “75 doden dus Egypte al hele dag in het nieuws. Als het maar voetbal is.” Daarop werd ik door een volger voor cynisch uitgemaakt. Toen ik wees op het feit dat als er dagenlang elke dag doden vallen in Egypte, ik toch veel minder hoor en zie, en ook Syrie zich in niet zoveel belangstelling van de media mag verheugen, was het antwoord: “Alles went”. Cynisch, inderdaad.

Mijn volgende tweet hierover zei: “Als voetbalrellen inderdaad opzet zijn van hogerhand, dan is dat mogelijk een fatale fout. Kon het tij wel eens definitief keren voor SCAF.”

Als ik mijn kranten zo eens lees, ben ik niet de enige die er zo over denkt. De complottheorieen hebben de overhand in de verklaring voor de rellen. Dat het alleen om een groep supporters zou gaan die de tegenstander eens flink de les leest: ik vond niemand die dat gelooft. Ik geloof dat ook niet trouwens. Wat ik gezien heb het afgelopen jaar: iedere keer als het dreigt rustig te worden schiet het regime in een reactie die de agressie weer doet oplaaien. De sit-in dreigde te verlopen in verveling: aanvallen op demonstranten, doden, gewonden en brand. Toen de Kopten vreedzaam betoogden: een agressieve aanval en het leger dat demonstranten dood reed. Het zjn maar twee voorbeelden. Officieel zou de noodtoestand moeten worden opgeheven: “behalve als de situatie dat niet toelaat” was het voorbehoud. En zie, een situatie die weer uit de hand dreigt te lopen. Of liever gezegd, al uit de hand is gelopen. Tientallen doden inmiddels in de dagen na die van de wedstrijd. Hoort u het nog op de radio? Al Jazeera, ja, die laat het zien, maar hier in Nederland hebben we het over de sneeuw, de files en de mogelijke elfstedentocht.

De muur in Mahmoud street, opgetrokken om het Ministerie van Binnenlandse Zaken te beschermen, is inmiddels door de demonstranten neergehaald. Ik twitterde daar over toen hij werd gebouwd dat muren nog nooit iets hadden op gelost, niet in China, niet in Schotland, niet in Dutsland en niet in Israel. Er kwamen er nog een paar bij, maar wie kwaad is vindt een weg. Dus kom ik weer tweets tegen die vragen om saline vloeistof, oogdruppels en melk (tegen het traangas). Zie ik berichten dat het hospitaal in de kerk mensen nodig heeft om te helpen. En kan ik raden dat de hospitaaltjes achter Hardies en in de moskee ook op volle toeren draaien. Ik zie bekende taferelen op TV. Ook die “gewone supporters” die het incident van 1 februari veroorzaakten zijn een herhaling. Precies een jaar eerder waren het “gewone” kamelen en paarden verhuurders, die “geheel spontaan” de demonstranten aanvielen.

Ja, zult u zeggen, voetbalsupporters zijn geen demonstranten. Niet juist. De Ultra’s van Al Ahly en de supporters van Zamalek, beiden uit Cairo, stonden in de frontlinies bij alle gewelddadigheden het afgelopen jaar.

Als dit incident een poging was tot meer chaos van het regime, als dit gedaan is onder het motto ” verdeel en heers”, dan krijg ik denk ik gelijk. Dan kon het regime wel eens veel meer afgebeten hebben dan ze zo snel weg kunnen kauwen. Voorlopig is het nog onrustig op straat. Te veel mensen hebben niets meer te verliezen.