Voorbij, voorbij en ach voorgoed voorbij. Althans, tot de volgende oefening, want geoefend zal er worden, nog jaren.
De dag kreeg een aantal bizarre wendingen toen spel en werkelijkheid een paar maal botsten. Misschien daarover ooit meer. Hoogtepunt van de dag qua functie: civil advisor van de Premier van Arnland, die als ik mij niet vergis overigens afgezet wordt vanavond, dus die carriere is geen blijvertje. Wel leuk om met de driesterren generaal aan tafel te zitten in zijn tent en serieuze gesprekken aan te gaan en adviezen te geven, die hopelijk ter harte worden genomen. Met een beetje geluk merk ik daar iets van bij een eventuele volgende oefening. Waar het echt om gaat is dat burgers in interventiegebieden daar iets van merken bij hun contacten met UN troepenmachten. Daar doen we het immers voor.

Dan begint het afronden. Het invullen van formulieren en evaluatie slides. Het schiften van papierwerk en leeghalen van tijdelijke kantoortjes. Het handen schudden en kaartjes wisselen kan nog even wachen, we hebben nog een diner met het restant nog aanwezigen aan onze kant. De militairen gaan nog even door en hebben hun feestje morgen.

En waarom is het nu zo leuk, twee weken 12 uur per dag te werken in een geimproviseerde omgeving, te eten aan lange kale tafels?

Omdat het eten prima is, nog nooit at ik zo veel abrikozen. Omdat iedereen vriendelijk en beleefd is. Omdat je zo prima wordt ondersteund bij je werk en geen moeite te veel is. Omdat je in een snelle, afwisselende omgeving voortdurend moet schakelen en na moet blijven denken. Omdat je je soms helemaal kunt uitleven in een rol. Omdat je iets meemaakt wat weinigen meemaken. Omdat je zo heel veel verschillende mensen ontmoet. Militair en burger, jong en oud, van soldaat tot generaal; hulpverlener en rolspeler; New Yorkse hipster en vrijgemaakte christen uit Noord Nederland; manager en technocraat; geschiedkundige en jurist; mannen en vrouwen van meer dan twaalf nationaliteiten. En na afloop krijg je ook nog een mooie munt van Generaal van der Laan. Mooi toch?

Het wordt hier steeds leuker, als je het mij vraagt. Vandaag niet alleen overleg met een groepje Amerikanen, maar ook het veld in. Eerst maar die Amerikanen in hun grijze pakken. Ik ontmoette ze nog niet eerder, maar nu was er zorg rond vluchtelingen, terroristen en meningitis die ik wilde delen. De commandant had nog een onderonsje met een ander, dus chit chat voor het echte overleg. Ik heb ze waarschijnlijk in opperste verwarring gebracht. Want ik kom uit Arnland, wat ze ook denken, en dat houd ik stug vol. Wel bereisd gelukkig, dus we kunnen het rustig over Irak hebben wat mij betreft.

Na een goed overleg, waarbij de Commandant zoals te verwachten zich de kaas niet van het brood liet eten, sloten ze echt Amerikaans af en gaven mij een cadeautje! Een foto van Clint Eastwood, met baard en pistolen, en: handtekeining en “all the best”. Clint Estwood, mijn jeugdheld uit Rawhide. Hoe had hij het zo kunnen raden die commandant. Nu hangt die foto boven het bureau van de gouverneur van Kronoberg. Of Clint er ook van weet?

Daarna moest ik rap in de benen om het cultureel erfgoed van Arnland veilig te stellen namens UNESCO. Je kunt toch niet je eeuwenoude grafvelden laten vernielen immers? Daar mengde het rollenspel en de realiteit. Want die mevrouw van UNESCO wilde er in, maar mijn pasje heeft een andere naam. Rijbewijs dan? Nee, ik ben met chauffeur. En of ik ook een kaart had om aan te wijzen waar wat lag of stond? Met een boze bui en een belofte van oproer en I”ll be back vertrok ik weer. Om daarna uren bezig te zijn om te zorgen dat ik morgen goedbeslagen ten ijs kom, en terug, gewapend met alles wat nodig is. We geven het niet zo gauw op bij UNESCO.

Wie goed heeft opgelet kan bij de titel van dit blogje denken: ik mis er twee. Vrijdag was toch E+4? Dat klopt, maar waar ik zaterdag en zondag met de krant in de tuin zat in Den Helder, ging ondertussen de oefening gewoon door. Nou, gewoon… hij veranderde wel van karakter. De CPX werd een FTX. Ofwel: van alleen de theorie in het hoofdkwartier, kwam er een veldoefening bij. Met echte soldaten, tanks, autos, uitklapbare bruggen, parachutisten die overal landden en “Kinetics” zoals ze hier zeggen. Schieten dus. Dat gaf voor ons weer nieuwe aspecten, want andere problemen. Zo speelden wij burgemeester de eerste week, maar waren er nu ook echte burgemeesters om rekening mee te houden hier in het oefengebied. Met minder mensen aan onze kant, bleef het toch nog levendig, de hele dag is er wel iets dat de aandacht vraagt. Uiteindelijk nam bij ons maandag een scriptor afscheid en bleven wij met zijn drieën over, twee spelers en een schrijver.

’s Avond even heen en weer naar Utrecht voor de presentatie van een boek. Ook daar veel energie, veel bruisende activiteit en creativiteit. Inspirerend en leuk. Wel een latertje weer, dus om half twaalf nog een blogje? Nee. Maar bij deze alsnog.

Grote veranderingen vandaag, maar de dag begon gewoon om acht uur met een telefoontje als gouverneur naar de Polad en de Commandant van de 13de Mechbrig. Daarna snel door naar de briefing voor de inject (het rollenspel) van negen uur. Daardoor misten we de reguliere ochtendbriefing, maar we konden gelukkig wel de Engelse versie van ons Arnlandse volkslied horen. Dat kwam later nog goed van pas tijdens het rollenspel. Een rollenspel vol lokalen die moeilijk deden, en training audience (militairen, politie en UN) die hun best deden het zo goed mogelijk te doen. Het blijft boeiend hoe wij met uitgestreken gezicht of juist overdreven geemotioneerd in onze rol blijven, en hoe een serieuze impact dat kan hebben op onze slachtoffers.

Zelf verbaasde ik me over het optreden van mijn collega. De man is de rust zelve, heb ik gemerkt de afgelopen dagen. In dit stuk moest hij een zenuwachtig iemand verbeelden, en dat deed hij met verve. Ik heb nog even gecheckt of het opzet was, zo overtuigde hij.

Het resultaat voorspelde nog niet heel veel goeds voor de geplaagde Arnlandse bevolking, maar aan de militairen lag dat niet. Daarna begon het afronden, het afwerken van losse draadjes, het overdragen van informatie naar achterblijvers, het doorspreken van nieuwe mogeljkheden voor de volgende week en het druppelsgewijze vertrek. Je zag bij iedereen de vemoeidheid toeslaan, nu de adrenaline verdween. Sommigen blijven tot morgen, sommigen gingen vandaag, anderen blijven het hele weekend aanwezig of komen maandag terug. Je zit in zo aan andere wereld, dat ik me er op betrapte dat ik me verbaasde over het weer, toen ik in mijn eigen auto stapte. Dat het net zo lekker was als in Arnland vandaag.

Even bijkkomen het weekend, maandag hoort u weer van mij. Het wordt een andere oefening, ik ben benieuwd

Voor je het weet wordt er al weer afgerond. Morgen verlaten al hele brigades de oefening, en ook een flink aantal NGO’s etc verlaat het strijdtoneel. De oefening gaat volgende week door met meer veldtraining. Sommige verhaallijnen lopen nog door, dus maar eens zien hoe druk mijn achterblijvende collega (oud burgemeester Schoof) en ik het die drie dagen krijgen. Bij oefenen hoort evalueren, dus werd het een lange dag, met veel overzichten aan het eind. De zogenaamde hot wash up, en daarrna om half tien gezellig met zijn allen naar de bar. In die paar dagen bouw je leuke contacten op met mensen die je ondersteunen, je rollenspel delen of anderzins veel voorbij komen in de wandelgangen.

Vanavond de tijd om ook wat meer buiten het werk met elkaar te kunnen spreken. Die jonge knul die jou helpt met het bijhouden van van alles en nog wat, en zo vriendelijk was je zijn zakmes te lenen, is thuis natuurlijk gewoon pappa. De oudere man die zo handig alles regelde, vertelde je zijn carriere en wat hij nog verwacht de paar actieve werkjaren die hem resten. En vertelt tegelijk dat hij hier is voor eigen rekening, in zijn uniform. De ex-diplomaat vertelt zijn visie op zaken, en de koning van de Noma deelt dat hij in het dagelijks leven beeldhouwt.

Het is een bonte verzameling mensen die elkaar hier treft deze weken. Sommigen zie je wellicht nooit meer, anderen zul je over twaalf maanden weer treffen en groeten als oude bekenden, met een gemeenschappelijk doel.

De inne benadering tegenwoordig is de comprehensive approach. Dat wil zeggen (als ik het begrepen heb) dat we onze Natotroepen alleen in kunnen zetten op een goede manier als de burgersamenleving in het missiegebied betrokken wordt bij alles. Ook de hulporganisaties moeten een plek vinden in die complete benadering. Daar is het trainen in dit stuk oefening veel op gericht, en daarom ritselt het hier ook van de NGO’s. In de verhalen die we spelen zie je terug wie er aanwezig zijn. Ik speel de aarstbisschop voor een Christelijke hulporganisatie, er komen berichten over gay bashing voorbij, hulptransporten van voedsel en kleding worden overvallen. Het is er allemaal. Dit alles met het doel te wereld beter te maken, in de verweggisthan gebieden.
Maar, zoals ik als Aartsbisschop onderschrijf: charity begins at home.

We zitten hier in een vreemde werkomgeving, ons gebouw is aangepast om geschikt gemaakt te worden voor ons gebruik. Dus kabels en leidiingen, wifi, een koffiehoek. printers, gelukkig ook verwarming, en heel veel groene klapstoetjes en tafeltjes. We worden omringd met zorgen en van vuilniszak tot paperclip: alles wordt geregeld.

Ook het sanitair moest dus kloppen. De toilegroep werd aangepast, de bakken werden met rood-wit lint afgeschermd, en de afgesloten toiletten werden eerlijk verdeeld: een voor mannen en een voor vrouwen. Briefje op de deur om duidelijk te maken welke voor wie. Dus hangt daar nu rechts een briefje met WC Gentleman, en links het briefje: WC women. Verschil moet er zijn.

.

Terugkijkend vandaag en vooruitkijkend naar de rest van de week valt op dat het lijkt alsof je al heel lang bezig bent. De omgeving is zo dynamisch, er gebeurt zoveel tegelijk, je zit in verschillende rollen: dan lijken twee dagen al snel het dubbele. Zoals verwacht: alles werkt, de injects lopen, en om de problemen is heen gewerkt. Van jaar tot jaar lopen we tegen dezelfde problemen op, en die worden ieder jaar door anderen opgelost. Ook dat is trainen.

Verder is het leuk om te zien hoe mensen elkaar ontmoeten uit een vorige functie, of hoe de lijntjes soms lopen. Zo loopt hier iemand rond met jaren Afghanistanervaring. Vraag naar iemand die jij kent die daar ook zat en natuurlijk: die kent hij goed. Omdat er nogal wat gereisd moet worden, zorgt dat voor boeiende gesprekken tijdens zo’n rit.

Dat komt goed uit want wat verder opvalt: tussen Garderen en Oirschot ligt een snelweg lang bedrijven terreinen, inwisselbaar en saai. Dan is het maar goed dat ondanks de regen de vogels hier fluiten in de bossen, en dankzij die regen de bomen mooi groen zijn.

Vandaag verloor ik in een actie mijn huis, eens zien waar ik vannacht een veilig bedje vind.

De taak van het leger in vredestijd, volgens mijn vader, is te oefenen voor een situatie van oorlog. En oefenen doet het leger, regelmatig en grondig. De jaarlijkse grote oefening van het eerste Duits-Nederlandse legerkorps is weer losgebarsten en houdt mij bezig op de hei. Ik ben goeverneur, aartsbisschop, burgemeester en wat er verder nog nodig is om een realistisch beeld te creeren voor onze militairen. Die militairen op hun beurt proberen zo goed mogelijk vluchtelingen te helpen, rampen te verlichten, de vrede te bewaren en verkiezingen vrij te laten zijn. Want gewoon een robbertje vechten is er zelden meer bij. Dus loop ik de komende tien dagen tussen de vlekkenpakken, sta ik in de rij voor ontbijt en lunch en verblijf ik overdag in een legergrijs gebouw,

De eerste echte oefendag zit altijd vol met het oplossen van communicatieproblemen. Het internet is nooit snel genoeg, telefoonnummers niet altijd waar je ze hebben wil, en telefoons notoir onbetrouwbaar. Al die problemen worden met eindeloos geduld opgelost door vriendelijke jongens, die je rustig tien keer hetzelfde kunt vragen.

Gelukkig vond ik tijdens de avondmaaltijd ook twee blauwe pakken. Echte marinejongens uit Den Helder die deden alsof ze hier rond voeren voor de kust van Arnland. Ondertussen in Den Helder oefent men op de Johan de Witt. De oefening is dit jaar fors, mede vanwege het 200 jarig bestaan van ons leger. Dat houdt dan in dat niet iedereen op dit complex kan verblijven en wij over verschillende provincies te trainen counterparts hebben. Morgen maar eens zien hoe de omgeving van Oirschot is./p>