Ik ben geen minister van financiën, nooit geweest, nooit willen worden ook. Wel had ik ooit een aandeel in een CV, met onze daartoe opgerichte BV, later aangevuld met een pensioen BV. Allemaal zich afspelend in Nederland, gecontroleerd door accountants en met afdracht van belastingen waar nodig en mogelijk. Toen bleek dat er alleen nog echt geld kon worden verdiend door een ander land als vestiging te kiezen, met minder regels, minder controle en lagere belastingen, zijn we er uitgestapt. En hoewel ik het lezen van jaarrekeningen nooit tot liefhebberij heb kunnen bevorderen, ik las en lees ze altijd. Ik heb me altijd uit laten leggen wat de gevolgen waren voor bepaalde acties voor we ertoe over gingen. Tot ik het snapte en het er mee eens was.

Ik ben in sommige banen voor gek versleten dat ik niet ergens een buitenlands adres had, om hoge belastingafdracht te voorkomen. Ik heb wel eens een fors bedrag cash overhandigd gekregen met het bericht dat ik zelf maar moest weten of ik dat wel of niet zou melden bij de belastingdienst. Ik heb dat gemeld.

Ik heb wel eens een carrière om zeep geholpen, onder meer mijn eigen, omdat ik integriteit belangrijk vind, zeker in bekleders van openbare ambten, bestuurders,  politici.

Ik las gisteravond een serie van zes tweets van onze huidige minister van financiën Wobke Hoekstra, waarin hij verklaarde dat alles wat er nu over hem gezegd wordt aangaande zijn belang in een offshore firma volledig legaal en in orde was.

En hoe langer ik er over dacht, hoe kwader ik werd. Omdat er vrijwel in iedere tweet iets werd gezegd, dat bedoeld was het vuurtje te doven maar bij mij olie op het vuur gooide. Het was op zo veel vlakken fout.

Dus ik loop ze even langs, in de hoop dat daardoor mijn woede gekanaliseerd wordt en ik weer slaap vannacht. Omdat ik graag in een behoorlijk land leef, me daar altijd sterk voor heb gemaakt, daar ook lang op vertrouwd heb dat dat het geval was, en dat eigenlijk nog lang vol wil blijven houden. En daarbij zitten deze minister en zijn tweets mij dwars, na alles wat we de afgelopen jaren en maanden al meemaakten.

Eerst even voor de achtergrond de korte serie:

“In FD en Trouw is aandacht voor een investering die ik twaalf jaar geleden heb gedaan in een start-up voor ecotoerisme in Afrika van een vriend van mij. Het gaat om een bedrag van ca 26.500 euro. 1/6

Ik ben verder op geen enkele manier bij het bedrijf of de bedrijfsvoering betrokken geweest. Deze aandelen heb ik verkocht voordat ik minister werd. Ik heb deze investering altijd meegenomen in mijn belastingaangifte. 2/6

Voor mijn aantreden als minister heb ik al deze informatie gedeeld met de landsadvocaat en derhalve met de formateur. Ik heb mij steeds volledig gehouden aan alle regels die er gelden voor bewindspersonen. 3/6

In de Eerste Kamer was ik geen fiscaal woordvoerder en heb ik mij steeds gehouden aan de regels die gelden voor Eerste Kamerleden.

Deze investering heeft voor mij nooit winstoogmerk gehad. Er is ook nooit dividend uitgekeerd, Bij verkoop ik 2017 heb ik de waardevermeerdering van ca 4800 euro overgemaakt naar een Nederlands goed doel t.b.v. onderzoek naar kanker. 5/6

Ik heb mij 12 jaar geleden niet gerealiseerd waar het bedrijf gevestigd was. Daar had ik mij achteraf natuurlijk beter in moeten verdiepen. 6/6”

“Geïnvesteerd in Afrika, in ecotoerisme.” We moeten door die toevoeging een paar dingen concluderen: het was in goed vertrouwen (vriend) en het was voor een keurig doel: ecotoerisme. Wie kan dat nu niet willen in Afrika?

Wie ooit vaker dan een paar dagen in Afrika was, zal zich al snel realiseren dat er in opkomende landen nog veel ruimte voor verbetering is, dat daar investeren vanuit ons landje een niet eenvoudige en voor de hand liggende zaak is. Daar past extra alertheid, of die zaken nu van een vriend zijn of niet: jij investeert.

Het verhaal heeft vast wel geklopt, maar let wel: het was een investering. Dan kun je in je laatste tweets wel roepen dat je geen winstoogmerk had, maar dat is in het huidige post -mondkapjesdeal-schandaal van partijgenoot Sywert een niet al te gelukkig gekozen argument.

En dan dat ecotoerisme. Waarom deed die vriend dat?

In opkomende of ontwikkelende landen valt al snel op dat het toerisme vaak gerund wordt door buitenlanders. Het lijkt allemaal sympathiek in Hoekstra’s tweets, maar ook klinkt door: wij kunnen dat, wij weten dat, wij weten wat westerse toeristen willen. En kijk eens, de plaatselijke bevolking heeft een behoorlijke baan. Tegen lokale tarieven weliswaar, maar toch. 

Maar de echte winst, het rendement, de miljoenen, miljarden die in de toeristenbranche verdiend worden, die vertrekken naar de landen en in de zakken van de investeerders. En via die brievenbus op de Maagdeneilanden, of welke andere offshore-vlag ook maar, ontvangt het land waar dat toerisme plaatsvindt, noch het land waar de investeerders wonen, belastinggelden om te investeren in de eigen bevolking.

Er is nooit dividend uitgekeerd, maar er was een waardevermeerdering. Er is gewoon winst gemaakt. De minister gaf de investering jaarlijks op bij zijn belastingen, wat risicoloos is. Als er niets wordt uitgekeerd, is de afdracht navenant. Denkbaar is dat er zelfs aftrekposten uit voortkomen. Op de investering van Hoekstra bracht die voor hem uiteindelijk toch 4800 euro op. Geen slecht rendement, 20% van de oorspronkelijke inbreng. U en ik rekenen op ons spaargeld een fictief rendement van meer dan 3% af, gemaakt of niet, via de boxen. 

Maar zie, onze minister, na enige jaren toch wat wakker geworden, toevallig samenvallend met zijn nieuw te betrekken functie, schonk het geld aan een goed doel. Ten behoeve van kankerbestrijding, wie is daar niet voor? Hoe goed van hem, die gulle gift voor dat zeer goede doel. Wel een Nederlands doel, in eerste instantie terecht komend dus hier, niet bij kankerpatiënten in Oost-Afrika waar hij dat geld verdiende.

Daarover nog het volgende: CDA-er Hoekstra is ongetwijfeld op de hoogt van de volgende bijbeltekst:

“Als u goed voor iemand bent, houd het dan geheim. Laat uw linkerhand niet weten wat uw rechterhand doet. Uw Vader ziet wat er in het verborgene gebeurt en Hij zal u ervoor belonen. MAT.6.3-4.”

Maar deze minister noemt het toch maar even, en probeert zo over de ruggen van kankerpatiënten zijn blazoen op te poetsen.

Bill Gates vindt dat rijken meer, veel meer belasting moeten betalen.

Zodat in een goed functionerende democratie de overheid, feitelijk wijzelf met elkaar, bepalen waar steun aan wordt verleend. Niet afhankelijk van persoonlijke voorkeuren, maar op meetbare gronden. Om willekeur te voorkomen en rechtvaardigheid te betrachten, en steun daar te laten komen waar het voor het lands- en individueel belang het meest nodig is.

Zodat niet uitsluitend de rijken het beleid kunnen bepalen, maar wij allemaal, met elkaar.

En ook nog dit, we weten het allemaal: dat wat je schenkt aan een goed doel, is fiscaal aftrekbaar. Een gift van deze orde draagt ertoe bij dat er over al je verdiensten, je hele inkomen (niet altijd hetzelfde), minder belasting wordt geheven.

Ik zal hier de discussie van een postkoloniale houding ten opzichte van Afrikaanse landen maar niet openen. Het probleem is zo al groot genoeg.

De minister beroept zich op het feit dat hij zich èn niet met de bedrijfsvoering heeft beziggehouden, èn zich altijd aan de regels heeft gehouden. 

Als aandeelhouder zou je je beter moeten informeren; Je ergens niet mee bemoeien en dan denken dat je geen verantwoordelijkheid draagt, voor iemand die ambities heeft die uiteindelijk leiden tot een ministerschap financiën niet best. Voor een Eerste Kamerlid, verantwoordelijk voor het toetsen van wetsvoorstellen aan onze wetten een zorgwekkende instelling en een miserabel excuus. Een smoes, zou ik zeggen.

Je hoeft ergens geen woordvoerder voor te zijn in de kamer, om toch minstens de schijn tegen te krijgen. In hoeverre ben je geschikt voor het politiek ambt in eerste dan wel tweede kamer, of in een kabinet, als je zo makkelijk probeert ergens je verantwoordelijkheid voor te ontlopen, te roepen dat het anderen waren. Als je cynisch bent zou je zeggen: uitermate geschikt, we zien het veel de laatste tijd. 

Maar ik vind nog steeds, je bent altijd verantwoordelijk, dat komt met het ambt.

En de laatste zin van deze serie tweets is gewoon slecht Nederlands. Vermoedelijk beoogt de minister te zeggen dat hij achteraf gezien zich vooraf beter had moeten informeren hoe het bedrijf van die vriend, waarin hij investeerde zonder winstoogmerk, in elkaar stak en waar het gevestigd was. Er zal toch ergens op die afrekeningen en overzichten die aantoonden dat er geen winst werd gemaakt wel een adresje hebben gestaan? Een fiscaal nummer? Een inschrijving bij een Kamer van Koophandel?

Had hij zich maar vooraf geïnformeerd, had hij maar in al die jaren investering beter opgelet. Niet alleen had hij dan nu niet in een lastig parket gezeten, in een tijd dat een onderhandelaar van de formatie het toch al lastig heeft. Mogelijk zou hij met een dergelijke alertheid ook anders gekeken hebben, beter gekeken hebben naar het voorstel van Sywert van Lienden. Nog zo’n CDA-er die zich niet realiseerde dat zaken wel eens tot winst kunnen leiden, ook al wil je dat echt, echt niet. Dat had ons land 100 miljoen bespaard aan ongebruikte, want slechte mondkapjes.

Deze hele deal, deze hele serie tweets, deze hele minister en partijleider zou op geen enkele manier mee betrokken moeten zijn bij de bedrijfsvoering van dit land.