Sommigen wensten mij een fijne vakantie voor ik vertrok, Dat was het tot en met gisteren niet, en ook vandaag wil het nog niet erg vlotten.
Yad Vashem staat op het programma. Inmiddels heb ik een OV kaart en weet ik welke lijn ik moet hebben, dat is al heel wat. Dat mijn halte aan het eindpunt ligt helpt ook heel goed. Ik reis met bus en lichte trein hier. Na een keer inchecken mag je 1.5 uur reizen. Zwart reizen raad ik u hier sterk af, in twee ritjes ben ik drie keer gecontroleerd.
Ik kom te vroeg aan voor mijn gereserveerde tijd in het museum, drink nog een beker thee op een terras met uitzicht op een groene buitenwijk van Jeruzalem. In het park gaan scholieren vrolijk op de foto bij een menora. Het museum staat in een groot groen gebied dat tegen een heuvel op is gebouwd, overal zijn herinneringsplekken voor verschillende groepen, er is het bos der rechtvaardigen, er zijn bomen voor bevriende staatshoofden. Er is een herinneringshal met eeuwige vlam, er is een kindermonument waar in een spiegelende ruimte met kleine lichtjes de namen van de 1.5 miljoen kinderen worden gelezen. Wat kan ik u zeggen over het museum? Alles wat je al wist over de Jodenvervolging, de Shoah, de Holocaust nog eens duidelijk op een rijtje, met foto’s en filmmateriaal, gebruiksvoorwerpen die achterbleven en hun verhalen. Het meest erin hakken de verhalen van de overlevers, de weinige overlevers.
Er lopen groepen jonge militairen met een gids. En terwijl de horror van het getoonde stijgt met het verloop van de oorlog en de Holocaust vraag ik mij af of die jonge militairen op enig moment een overeenkomst zien tussen mensen die toen verdreven werden en als tweederangs burgers weggezet, met als uiteindelijk resultaat een genocide van miljoenen, en met wat er nu gebeurt in dit land. Ik verbaas me over hoe ogenschijnlijk rustig iedereen hier dit alles aanziet en vrolijk aan het eind op het terras foto’s gaat staan schieten. Ik trek letterlijk krom van ellende, terwijl ik toch niet echt niets gehoord of gelezen heb wat ik al niet eerder hoorde of zag. Het zullen de afgelopen dagen en hun verhalen zijn die er overheen liggen.
Halverwege de middag moet ik de berg weer op, er gaat gelukkig een pendelbusje weet ik nu. Ik stap over op de lightrail en stap uit bij de Mehane Yehuda markt. Een prima plek als je boodschappen wil doen, iets lekkers wil inslaan of aan een lunch toe bent. Maar ja, de handbagage zit al vol, dus het blijft bij een rondje kijken, zelfs niet proeven. En geloof mij, ik ben gek op baklava, al die heerlijk kruiden, halva en noemt u het allemaal maar op.
Daarna weer naar beneden, in mijn eentje nu de oude stad weer in. Met meer daglicht, en nog stillere straatjes verken ik de Moslimwijk en probeer ik hoe dicht ik op de Tempelberg bij de Al Aksa kan komen. Niet zo heel dichtbij helaas, hij is afgesloten, er zijn beperkte openingsuren voor niet-moslims, maar die zijn zo vroeg dat het voor mij niet haalbaar is. Maar een foto lukt, vanuit een poort met medewerking van vriendelijke politie. Ik kom ook uit bij het begin van de Via Dolorosa, op de plek waar het volk Barrabas gratie verleende en daarmee Jezus tot de dood veroordeelde. Via vele straatjes en trappen omhoog kom ik tot aan de poort van Herodus, en daal via een andere boog weer af. Ook hier is het opvallend rustig. Regelmatig zijn er vriendelijke jongemannen die mij willen helpen als ze mij met mijn krukken trap op of af zien sjouwen. Ik bedank voor het aanbod en hen voor hun vriendelijkheid en vraag me af hoe ze zich dat dan voorstellen. Dat antwoord komt later op de dag, als een iets minder jonge man duidelijk ook een praatje wil maken over zijn Nederlandse vrienden die hij vrijdag hier verwacht. Hij zou me dan aan de arm nemen. Ook dit aanbod sla ik vriendelijk af.
De haast is er bij mij af. Ik ga gewoon ergens zitten, drink wat thee of eet wat, kijk naar het zeer gemêleerde publiek dat ik hier en overal in de stad voorbij zie komen. Iedere gradatie orthodoxie van elke geloof zie ik langskomen, ieder graad van rebelsheid. In de heilige Grafkerk, aan het eind van de lijdensweg, is het zo mogelijk nog rustiger dan zondag, maar de Jezus look-alike zit alweer voor de kerk, en later naast mij op een bankje. Als concessie aan deze tijd voorzien van een handige linnen draagtas.
Ik besluit het niet laat te maken, en erg aantrekkelijk is dat ook niet, alle winkeltjes zijn zeer tijdig hun luiken aan het sluiten. Ik mis tot twee keer toe mijn lightrail terug, niet snel genoeg naar een deur gerend kennelijk, maar de bus gaat gelukkig goed. Vind in het donker je halte maar eens terug in een vreemde stad.
Alsof ik hier al weken was, zo voelt het aan. We zitten hier in een hogedrukpan van ontmoetingen. Een Nederlander die in Oostenrijk woont en de vriendenstichting daar leidt. Een Israeli die als kind naar Nederland verhuisde maar toch terugkwam en die ik vorige weet ontmoette in de Watergraafsmeer.
Op Weg naar de Toekomst 