Voor wie, als ik, woedend is en dreigt in wanhoop weg te zakken, een lijstje. Omdat we, na 22 november, het niet mogen opgeven. Omdat dit ons land is, dat we graag zo gaaf mogelijk willen achterlaten, en niet over willen geven aan de haters. Aanvullingen en suggesties welkom. Initiatieven deel ik graag verder, hier, of elders.

• Word lid van een fatsoenlijke politieke partij. 

Een die tegen uitsluiting is. Een die voor Europa is. Een die zich inzet voor mensenrechten, klimaat, delen. Een zonder randcriminelen in zijn of haar gelederen. Ze hebben je nodig, om effectief oppositie te kunnen voeren, de feiten te kunnen blijven benoemen, ruchtbaarheid te kunnen geven aan zaken die niet deugen. Zelf kies ik Volt. Ik draag de hoodie nu vaker, het is gelukkig een frisse zomer. Maar iedere andere optie is prima. 

• Blijf benoemen. 

Laat blijken, ook op je sportclub of vereniging, dat je het niet eens ben met racisme, fascisme, vreemdelingenhaat. Discussies zijn niet nodig: gewoon benoemen dat je het oneens bent met uitspraken die niet deugen, dat je het anders ziet, dat de feiten mogelijk anders liggen, maakt duidelijk waar je staat. Dat voorkomt dat iedereen zwijgend toekijkt hoe het ongedierte onder hun stenen vandaan kruipt en we gaan denken dat het normaal is om rechtsradicaal te zijn. Dat is het niet, ze zijn een minderheid, nog steeds. Dat moet zo blijven.

• Steun hulporganisaties, zoveel als je kunt.

Amnesty International. Human Rights Watch, Stichting Vluchteling, Vluchtelingenwerk Nederland, Oxfam Novib, Cordaid, Voedselbanken, Kinderhulp, Artsen zonder Grenzen, het Rode Kruis, Unicef, Care, Help Ukraine en de vele, vele andere die ik vergeet: het zijn organisaties die zich daadkrachtig inzetten voor mensenrechten en minderheden. Zij staan steeds meer onder druk terwijl de nood steeds groter wordt. Laat ook weten dat je ze steunt in hun strijd tegen ellende onder alle slachtoffers van ons gebrek aan vrede, veiligheid, eerlijkheid. Deel ze dus op je sociale media. Ze hebben je nodig.

• Steun culturele organisaties, zoveel je kunt.

Er zal veel nuttigs, nodigs en cultureels onder druk komen staan. Zij zijn evenzeer nodig,  om onze beschaving en onze geestelijke gezondheid overeind houden. Dus neem een abonnement op de bieb, ook als je boekenkast vol staat. Word vriend of donateur van je theater, kunstclub, orkest, sportclub etc. Voor jezelf, voor anderen.

• Steun elkaar.

Wij zijn met meer. Probeer een manier te vinden om met de vele goedwillenden in je omgeving, in onze samenleving, in gesprek te gaan en blijven. Zodat we elkaar kunnen steunen in de lastige jaren die voor ons liggen. Dialooggroepen, gesprekskringen, koffie met taart – ochtenden, tuinclubs, muziekmiddagen. Wat ook maar. We moeten wel blijven inzien dat er veel te genieten is en blijft in dit welvarende land. Laten we dat dan ook doen, samen.

• Hou vol!